NALIKA sing diduweni lan diaji-aji dumadakan didhaku liyan, wis samesthine kita nesu? Nalika sing digantha-gantha lan diupakara jebul dirusak dening tangan culika, wis kudune kita nesu? Nanging ati-ati, merga yen waton nesu, bisa-bisa malah mbatalake laku.
Sabar iku perlu. Nahan hawa nepsu perlu. Nanging ora banjur ateges nesu iku ora perlu. Perlu. Wong perlu nesu, malah bisa diarani kudu bisa nesu. Coba bayangake yen ana wong lanang, mangka ngerti bojone lagi digonjak dening wong lanang liya tetep meneng wae. Sabar alesane. Mesthi bakal nuwuhake tandha pitakon, wong kaya ngono kuwi lanang tenang apa mung lanang-lanangan. Utawa, upama lanang tenan, dudu jinise wong lanang sing nduwe tanggung jawab.
”Sedumuk bathuk senyari bumi, cilik dijiwit anake, gedhe dijawat bojone, direwangi pecahing jaja wutahing ludira”. Kuwi unen-unen sing kudune dilabuhi saben wong lanang. Klebu, yen perlu kanthi nesu!
Merga apa? Merga kanthi nesu, temene dheweke lagi nuduhake tanggung jawabe. Uga kewanene. Sebab, mokal wong wani nesu yen ora nduwe kewanen.
Kewanen iku kang dadi landhesane. Kanthi kewanen, kanthi tanggung jawabe, kanthi nesune, pranyata dheweke bisa mratelakake dhiri minangka wong lanang sing ora mung ”rumangsa andarbeni”, nanging uga wani ”angrungkebi”.
Sanajan ”mung” nesu, ora angger wong wani nesu. Sing diwedeni ora merga nesune, nanging sapa sing dinesoni. Gampange, mokal wong bakal nesoni wong liya yen dheweke ora wani karo wong mau. Dene kewanen mau landhesane werna-werna. Upamane merga kekuwatane sing luwih onjo tinimbang sing dinesoni utawa pangkate sing luwih dhuwur. Saora-orane padha. Saupama pangkate luwih endhek, mesthi ana alesan liyane. Yen ora? Nekad jenenge.
Nanging nekad uga ora mesthi ateges ngawur. Merga jroning nekad, sok-sok thukul kekuwatan anyar, kekuwatan sing sadurunge ora kenyana-nyana. Ewasemono, mesthi wae ora saben nekad bakal nuwuhake kekuwatan mengkono lan asile uga bakal apik.
Kekuwatan Triwikrama
Nesu pancen bisa kanggo nggugah kekuwatan sing sadurunge sumimpen. Mung kanthi nesu, kekuwatan mau ngejawantah. Kuwi yen ing jagad pewayangan asring diarani triwikrama.
Ing lakon Kresna Duta, Prabu Kresna disraya Pandhawa supaya rundhingan karo Kurawa. Disekseni para dewa, Duryudana saguh mbalekake Astina sigar semangka marang Pandhawa. Nanging bareng para dewa kondur makayangan, Duryudana njabel kesaguhane. Layang prajanjen kang wis ditapakastani narendra kekarone, disuwek-suwek. Setyaki, sing ngampingi-nganpingi Kresna, dipontheng-pontheng bala Kurawa. Kapara Duryudana uga aweh sasmita supaya adhi-adhine ngrangket Kresna.
Mesthi wae Kresna nesu. Saka nesune, titisane Dewa Wisnu mau banjur triwikrama malih dadi brahala sing gedhene sagunung anakan. Kurawa bubar salang tunjang katrajang ngamuke Buta Balasrewu sing ora liya malihane Kresna nalika triwikrama mau.
Ora mung Kresna. Prabu Arjunasasrabau uga bisa triwikrama nalika rumangsa dianggep sepele dening Sumantri. Dene Dasamuka, nalika klimaks anggone nesu, uga ngetokake penampilane sing nggegirisi: rai sepuluh utawa sirah sepuluh metu bareng saka awake. Bebarengan karo kuwi, kekuwatan sing ngedab-edabi uga metu.
Triwikrama, yen mirid saka tetembungane, ateges nyawijekake jagad telu manunggal dadi siji utawa telung pecak wis kuwawa nggulung jagade manungsa, jagade denawa, lan jagade dewa. Kanthi mangkono, ateges kekuwatan sing ana dadi matikel-tikel.
Nesu, kanthi triwikrama, pranyata fungsional. Fungsional kanggo nuduhake kekuwatan lan kawibawane. Kanthi mengkono, mungsuh bakal dadi mengkeret kewanene.
Yen ing jagading pewayangan nesu bisa diwujudake kanthi triwikrama, ing jagad kasunyatan, nesu bisa diwujudake kanthi maneka warna. Ana sing nesu kanthi ngamuk, nanging ora kurang uga sing nesu kanthi meneng. Nalika nesu marang sewenang-wenangi Walanda sing ngrampas aksese para blandhong manfaatake alas pejaten lan asile, Samin Surontika milih: meneng, meneb, mantheng, mijeni. Kuwi sing nganti seprene dadi gegebengane sedulur sikep.
Tumrap sing nduwe kekuwatan, bisa wae nesu kanthi ngamuk. Nanging kanggone sing ringkih utawa bakal kalah yen ngamuk, sok-sok mutung dadi pilihan. Iki uga mujudake ekspresine wong nesu, luwih-luwih sing dhasare nduwe watek cegok aten.
Yen ngamuk lan mutung akibate bisa asipat negatif, mesthi wae yen ngono ora kabeh nesu iku perlu merga ora apik. Apik kuwi bisa ditaker, ora mung saka niyate, ora mung saka lakune, nanging uga saka akibat sing ditimbulake. Telu-telune kudu bareng dadi takeran.
Upamane, nesu marang wong sing pancen ora bisa dinesone, ya kanggo apa maneh? Luwih becik energi sing kanggo nesu disalurake kanggo tumindak liyane sing luwih nduwe manfaat.
Ana maneh sing luwih perlu digatekake. Prayoga ora ngadhepi wong nesu kanthi nesu. Ibarate lenga karo geni, ketemu mesthi dadi mak bel. Yen wong nesu ketemu karo wong nesu, mokal karampungane dadi luwih apik.
Semono uga, ora gampang kepancing nepsu iku luwih utama tinimbang nesu. Jalaran saben nesu kerep-kerepe banjur dadi kurang waspada, yen orang malah dadi lali. Mula marang kang nesu, lumrah dikandhani supaya eling.
Merga kebranang ing nepsu, Arya Penangsang ora bisa ngendhaleni dhiri, satemah dadi lali manawa dheweke wis diwanti-wanti Sunan Kudus supaya ora nglungguhi dhampar sing wis dirajah. Semono uga nalika didhawuhi pasa patang puluh dina, ing pungkasane dina tetep wae kepancing nepsu lan nesune.
Klimakse nalika Adipati Jipang iku kudu perang tandhing lumawan Danang Sutawijaya ing tepining Bengawan Sore. Merga kebrongot saka nesune, dheweke lali manawa ora entuk nglangkahi kali gedhe iku. Akhire, merga lali, Arya Jipang nemahi pati mungsuh karo bocah sing manut petung ora ana apa-apane iku.
Nesu pancen perlu, nanging sisip sembire ana kurang begjane bisa mbilaeni. Nesu pancen perlu, kuwi yen bener niyate, yen pener pangreksane, lan apik uga akibate. Yen ora, mung gawe cabare laku, kayadene cabar-wigare para satriya nalika tapa merga ora kuwawa meper hardaning nepsu lan nesu. Sebab, nesu yen ora kepeneran, bisa-bisa malah gawe gedhe lan gumedhene sing dinesoni. (35)
http://suaramerdeka.com/v1/index.php/read/kejawen/2009/08/30/444/Nepsu-sing-Perlu
Tidak ada komentar:
Posting Komentar